कान्छोको ध्वाँसेदाइ सँगको एक रात- सरिता
म आफ्नो कथा एउटा प्रश्नवाट शुरु गर्नेछु , के हो जीवन आखिर ? नसोचेको,नरोजेको अरु कसैले नै लेखिदिएको भोग्नुपर्ने। अरुको लागि नाटक गर्नुपर्ने, आफ्नो लागि त को नै वाच्छ र ? वुढी ,घर ,समाज भन्दा भन्दै आफुले वाँच्न विर्सिन्छ मान्छे।
मेरो वुवा दांगमा आर्मीक्याम्पमा भान्छेको काम गर्नुहुन्थ्यो।वुवाको पर्ने दाइले जागिर लगाइदिएको रे ! त्यत्तिखेर "खेति गरेर पैसा कमिदैन, जा जागिर खान,पेन्सन पाउने जागिर ! मैले मान्छे चिनेको छु, मात्र तैँले कुद्न सक्नुपर्छ।" भनेर भने रे। ति दाइले त्यसपछि मेरो वुवा एक महिना विहान चार बजेदेखि कुदेको कुदै ।छेवैमा स्कुलको चउर थियो। त्यहि चउरमा दौडेको दौड्यै।जागिर पाएरै छोड्नुभयो मेरो वुवाले!
मेरी आमा भने विना वाउ आमाकी तिन जना दाजुकी एक्ली बहिनी । जागिरे केटा विहा गर्न आयो भनेर विहा गर्दिए। बिहा गरेर बा जागिर खान गए,तिन महिनामा छुट्टी पाएर घर आए। त्यो छुट्टीको नौ महिनामा म जन्मेँ।
यतिसम्म कथा ठिकै छ।तर समय फेरियो गाउँमा । युद्द शुरु भयो नेपाली नेपाली विच। खै कस कसले अधिकार पाएनन् रे। गाउँका ठूलावडा सवै सामन्ति भए अरे। हामी त आर्मीसँग जोडीएका मान्छे,हामीले जोगिएर हिँड्नु पर्यो।बा एक दिन लुकीछिपी साँझमा घर आउनु भयो। मेरी वहिनी त्यतिखेर आमाको कोखमै थिई।तर सुराकीले कता कताबाट पत्ता लगाए। मेरो बुवालाई घसार्दै लगे घरवाट अलि पर वाँसघारी छ, त्यहाँ सम्म ।हामी कराइरह्यौँ। आमा एक छिनमा वेहोश हुनुभयो। तर बुवालाई चिरेर नुन चुक लगाएको सम्म मैले मेरै आँखाले देखेँ।खोइ कुन रिसमा त्यत्रो सजाय दिए मेरो वुवालाई। मेरो वुवा त आर्मीहरुलाई पनि भात पकाएर खुवाउने मान्छे। वुवा भन्नु पनि हुन्थ्यो,वहाँ लडाइँमा जानु पर्दैन भनेर।तर ति मान्छेलाई त्यो वुझाउने कोहि भएन। त्यो दिन पिडाले कराएको वुवाको आवाज मेरो कानमा अझै आइरहन्छ।वुवा विस्तारै कराउन छोड्नुभयो।अनि स्थिर हुनुभयो। तर उनीहरुले लाश पनि त्यहाँ छोडेनन्, लिएर गए। म पनि त्यसपछी वेहोश भएँ,मैले जीवनमा त्यस्तो कहिल्यै देखेको थिइन। म भगवान सँग प्रार्थना गर्छु शत्रुले पनि त्यो देख्नु नपरोस्। भोलीपल्ट विहानै मैले आमालाई भनेँ
"जौँ यहाँ नबसौँ! काठमाण्डु जौँ !"
हाम्रो घर कव्जा गरिने निश्चित प्राय थियो । त्यहि भएर पनि म त्यहाँ वसिरहन डराएकी थिएँ।तर कोहि नभएको शहरमा वाँचिन गाह्रो हुन्छ।शुरुमा मैले एउटा होटलमा काम पाएकी थिएँ,भाँडा माझ्ने चिया लिएर जाने। तर पैसा साह्रै कम हुन्थ्यो।आमालाई वेथाले चेप्दै थियो। आमाले काम गर्ने ठाउँवाट काम गर्न छोड्नुभयो। पुरै जिम्मा मेरो काँधमा आयो।मैले त्यो होटलको काम छोडेर रेष्टुरेन्टको काम शुरु गरेँ।थोरै टिप आउँथ्यो, थोरै तलव काठमाण्डौमा वाँच्न गाह्रो थियो।एक दिन एउटा अधवैँशे मान्छेले रक्सी खाएको सुरमा भन्यो।
"जान्छेस् ? मेरो घरमा वुढी छैन आज !"
मलाई त्यो दिन कतावाट आँट आयो थाहा छैन। मैले उसलाई पुलुक्क हेर्दै भनेँ "रातभरी वस्दिन ,आधा घण्टामात्र वस्छु। पाँच सय लिन्छु !"
लोग्नेमान्छे सुँगुर हुन्। फरक यति मात्र हो, सुत्न उनीहरुलाई साथी चाहिन्छ। मैले त्यसवाट गुमाउनु केहि थिएन। त्यो रातवाट मेरो कमाइ वढ्यो। परिवार राम्ररी चल्न थाल्यो। अहिले त वहिनी पनि दुई वर्षकी भैसकी। म आमालाई नाइट ड्युटी छ भन्छु,अर्को कोठा लिएकी छु जहाँ मेरो नाइट ड्युटी हुन्छ।विस्तारै विस्तारै समय वितेको छ। आजकल सपनामा पनि गाउँ देख्न छोडेकी छु। हुन त चौध वर्षको हुँदा आकी म अहिले छव्वीस भइसकेँ।
************* ***************** *************** ************** ******************
कान्छो अचम्मको पुरुष थियो।अरु आउँथे, काम भ्याउँथे जान्थे। उ आउँथ्यो एक छिन गफ गर्थ्यो। आफ्नो घर परिवारको बारेमा। उसको विहे भएको थिएन। लँडाइबाट भख्खर छुट्कारा पाएको थियो।शहरमा आफ्ना नेताको पछि पछि लाग्थ्यो।कहिलेकाहिँ राजनितिको गफ पनि गर्थ्यो।म धेरै जसो वुझ्दिनथेँ। शक्ती सन्तुलन, नयाँ सम्विधान खोइ के के ,के के । त्यो मलाई मन पर्दैन थियो।म त लँडाइले सवै गुमाएकी मान्छे। अरु दिन म गफ सुनिदिन्थे एक छिन पछि मात्र उ मेरो नजिक आउँथ्यो। मेरो शरिरले अनौठो तृप्तता पाउँथ्यो कान्छो सँग । शायद वुढासँग सुत्दा त्यस्तै तातो हुन्छ होला।राजनितिको गफ सुनेको दिन भने म उसलाई गफ सकिन दिन्न थेँ ,उ पनि मेरा खुल्दै गएका कपडाको विचमा राजनिति विर्सिन्थ्यो। जव उ थकित भएर पल्टिरहेको हुन्थ्यो। म भन्थेँ
"देखिस् राजनिति भन्दा आइमाइको शक्ती वढी हुन्छ !"
उ खिस्स हाँस्थ्यो। मलाई आफूले जिते जस्तो लाग्थ्यो, उसको मौनता देखेर।
*************** ******************* *************** ************* ********** ****
त्यो दिन कान्छोले अनौठो प्रस्ताव राख्यो। उसको कोहि दाइ मेरोमा आउने रे!
"तँ अव मलाई ग्राहक पनि खोज्दिन थालिस् ?" मैले फोनमैँ सोधेँ।
"हैन तेरो कुरा भको थियो,तँलाई हेर्ने अरे!"
"मेरो बिहे गर्दिन आँटिस् कि के हो ?" मैले उसलाई जिस्क्याएँ।
"ह्या, तेरो आज राती कोहि आउने छ कि छैन भन न !" उ पहिलो चोटी झर्कियो।
"छैन!"
"पैसा म दिउँला पछि,नमाग्नु नी !"
मैले बुझेँ यो कुनै पाखण्डी नेता हो। गरिवी निवारण भन्छन्, आइमाइको सम्मान र समान अधीकार अनि अरु पनि के के जाती । उसलाई पनि रातमा आइमाइ नै चाहिएको छ, सँगै सुत्ने खेलौना । सुँगुरहरु !!!!
***************** ******************** ****************** *************** *******
त्यो साँझ , नौ बजे वत्ति आउने थियो। मेरो कोठा त्यसमाथी अँध्यारो गल्लीमा छ।ति माथि वाहिर कुकुर भुक्दै थिए।मेरो कोठामा ढक ढक आवाज आयो। मैले थोरै मेक अप गरेकी थिए। रातो लिपस्टिक,अनि थोरै सेन्ट,जिनिसको हाफ पाइन्ट,अस्ति भख्खर किनेको ,अनि अलि लुज लुज टिशर्ट ! केटाहरुको शुरुमा आँखा नै त्यहिँ जान्छ। हाम्रो त त्यो ट्रेलर हो ।अनुहार त त्यसपछि मात्र हेर्छन् लोग्नेमान्छे।मैले थोरै आफुलाई मिलाएर ढोका खोलेँ । कान्छो उसको दाजु लिएर आएको थियो।उसको दाजु भित्र छिर्यो। कान्छोले वाहिर वाटै "जान्छु !"भन्यो। म उ तल पुगेर गेट नलगाउन्जेलसम्म हेरिरहेँ। उ पनि अरु पुरुष जस्तै निक्लियो। मलाई वेश्या नै सोच्यो। हुन पनि हो, म वेश्या नै हुँ।म कोठामा फर्केँ।उसको दाजु छेवैको कुर्सीमा वसेको थियो।चुपचाप।दुइ घुँडा खुम्च्याएर हात कुर्सीका हात राख्ने ठाउँमा राखेर।
मैले पहिला उसलाई नियाँले। कालो रंगको टिशर्टको भित्र कोहि मान्छेको फोटो थियो,मैले चिन्न सकिन त्यो टिशर्टमा भएको मान्छे अनि जिन्स अलि अलि खुइलिएको, आजकल त्यस्तै चलेको छ। उसले दाजु भनेको सुन्दा अलि वुढो मान्छे जस्तो लागेको थियो। तर यो मान्छे त कान्छो भन्दा त्यति वुढो पनि थिएन।
"म चुपचाप बसेको पनि पैसा लिन्छु !" धेरैवेर चुपचाप वसेको देखेपछि मलाइ दिक्क लागेर मैले नै कुरा शुरु गरेँ।
उ खिस्स हाँस्यो।
"कान्छो तिम्रो खुव कुरा गर्छ, त्यहि भएर हेर्न आको !" धेरै पछि कसैले मलाइ तिमी भनेर वोलायो। आजकल त कसैले तिमी भन्यो भने मसँग कुरा गरेको हो कि होइन त्यो पनि झुक्किन्छु।
"हेर्न मात्रै ?"
"म पैसा तिरेर यस्तो काम गर्दिन, रमाइलो हुन्न ! रमाइलो त तव हुन्छ जव दुवैलाई रमाइलो हुन्छ !"
म उसलाई हेरिरहेँ। यो मेरो अपमान हो वा सम्मान हो?उसको पैसा कान्छोले तिर्नेवाला थियो। तर मेरो शरिरले उसलाई तान्न सकेन। यो अपमान नै हो !
"मैले यहाँ चुरोट पिउँदा हुन्छ ?" दुइ चोटी आफ्नो हात जिन्सको गोजीमा लाँदै फर्काउँदै गरिसकेपछि उसले मलाई प्रश्न राख्यो।
"हुन्छ!"
"म झ्याल खोलेर खान्छु !" उ झ्यालको नजिकै गयो।
"त्यो झ्याल नखोल्नुस्,पछाडी फोहोर फाल्ने ठाउँ छ !केहि हुन्न मलाई , म पनि पिउँछु कहिले काहिँ !"
"एउटा प्रश्न सोधौँ तिमीलाई ?" उसले चुरोट अघि वढायो।
"सोध्नुस् न !" मैले पनि उसको हातवाट चुरोट लिएँ।
"तिमी किन यस्तो काम गर्छ्यौ ?"
"रहरले त पक्कै हैन, मलाई तँपाइको नाम पनि थाहा छैन, हुन त हामीलाई नाम चाहिँदा पनि चाहिँदैन !"
"मेरो नाम तेजेन्द्र हो, तर सवै मलाई ध्वाँसे भन्छन् !" हो कान्छो फोनमा ध्वाँसे दाइ भन्दै थियो।अहिले मलाई याद आयो।
"तँपाइ पार्टीमा किन लाग्नु भयो ?" मैले प्रतिप्रश्न गरेँ।उसको उत्तरले मैले उसलाइ उत्तर दिने नदिने निर्क्यौल गर्न चाहँदै थिएँ म!
"म पनि रहरले थिएन!"
म हाँसे । उ आफ्नो पार्टी प्रवेश र मेरो यो कामलाई एउटै तराजुमा राख्दै छ।
"मेरो वुवाले चन्दा दिन सक्नु भएन। चन्दाको सट्टा एउटा मान्छे लगे !" उसले चुरोट खाएर सजिलै आफ्नो व्यथा पोखिदियो।अचम्मको मान्छे। उसको र मेरो भेट भएको मुश्किलले आधा घण्टा भयो होला। उसको जीवनको यति ठूलो रहस्य मलाइ देखाउन के नै जरुरी थियो र !
"पछि ?"
"पछि भित्रै रमाइलो लाग्यो !"
"मेरो वुवा आर्मीमा हुनुहुन्थ्यो !" उसले मलाई पनि आफ्नो कथा सुनाउन वाध्य वनायो।उसले पुलुक्क म तिर हेर्यो।शायद आर्मी सुनेर डर लाग्यो होला। मलाइ पनि पहिले यिनीहरुको नाम सुन्दै डर लाग्यो। शहर आएपछि मात्र थाहा पाएँ मैले धेरै मान्छेको भिँड जम्मा भए पछि त सवै किसिमका मान्छे नै जम्मा हुन्छन् नी आखिर । मान्छे त स्वभावैले एक भन्दा अर्को फरक हुन्छ।
"घर आएको वेला, तँपाइ तिरैकाले मारे ! ठूलो पिडा दिएर मारे ! म कान्छोलाई पनि कहिलेकाहिँ रिसाउँदा हत्यारा भन्छु !"
उसको अनुहार अचानक कालो भयो।उ चुपचाप सुनीरहेकै थियो।उसले त्यो हत्या युद्दको अंश थियो भनेन। धेरै जसोले त्यहि भन्छन्। वित्नेलाई थाहा हुन्छ, तिनै अंशहरुले जीवन कति गाह्रो पारेका छन् भनेर!
"त्यतिखेर आमा दुई जिउकी हुनुहुन्थ्यो। म र आमा शहर आयौँ ! मैले अरु पैसा कमाउने मेलो पाइन ! अव यसवाट चाहेर पनि निक्लिन सक्दिन !"
धेरैवेरको मौनता चिरेर उसले सोध्यो ," अनि आमालाई थाहा छ ?"
मैले टाउको हल्लाएँ।मेरो आँखा त्यसै त्यसै रसायो। वुवालाई सम्झेँ।वुवा कराएको सम्झेँ,चिच्याएको सम्झेँ।ध्वाँसे मलाइ हेरिरह्यो।एक चोटी त मन लाग्यो म चिच्याउँ उसको अघि, आखिर के पायौ तिमीहरुले भनेर ! तर मलाई थाहा छ, उ पनि त्यहाँ एउटा अंश मात्र हो। ठूलो कथाको एउटा अंश, जसलाई पुरा कथा थाहा छैन।
"म मुख धोएर आउँछु !सरी ! मलाइ थाहा छ तँपाइ यो सुन्न आउनु भएको हैन !"
उ अझै पनि केहि वोलिरहेको थिएन। वरण्डाको अन्तिम कुनामा वाथरुम थियो। म लाइट लिएर वाहिर निस्किएँ। मुख धोएँ, फर्केर आउँदा ध्वाँसे थिएन। वाहिर निस्किएँ , वरण्डावाट तल हेरेँ। उ वाहिर निस्केर गेट लाउँदै थियो।
मेरो आत्मस्विकृती-३- ध्वाँसे
भो कति गन्थन गरौँ, जति गरे पनि कुरा उहि हो । युद्द कहिल्यै आफ्नो हुन्न।जितुन्जेल आफ्नो जस्तो लाग्छ। सँगै वस्ने त उही घाउका खाटाहरु न हुन। जित त एउटा उन्माद न हो, पानी फोका जस्तो, गर्जिउन्जेल देखिन्छ ,विलाउँछ।
हाम्रो पार्टी फुट्न आँटेको थियो। दुई खेमामा वाँडिएको स्पष्ट देखिन थालेको थियो। पत्रीकामा हल्लाहरु पनि छापिन थालेका थिए। एउटा चाहिँ सामन्तीहरुकै पार्टी अरे ,अर्को चाहिँ क्रान्तिकारीहरुको। आजकल त म छुट्याउन पनि सक्दिन।को सामन्ती को क्रान्तिकारी। आखिर उही युद्द लड्ने भए, मर्ने मान्छे कसै न कसैको आफ्नो मान्छे हुन्छन् । मैले वुझेको यत्ति नै हो, मेरो आफ्नै जीवनवाट।म त्यो सहि कारणवाट गरियो,गरिएन भन्दिन।किनकी मेरो क्षितिज नै सानो छ। मैले कति नै देखेको छु र संसार , मैले कति नै वुझेको छु र मान्छेलाई? म त सानो गाउँबाट आएको मान्छे।
वुध दाइ सत्तामा गएपछि अलि परिवर्तन भए जस्तो लाग्यो मलाई। सत्ता चल्नलाई पैसा चाहिने। म सँग पैसा थिएन। मैले आँफैले पैसाको संगत भएका थापाकाजी पनि उनकै नजिक पुर्याइदिएको थिएँ। पछि थापाकाजी सँग नै हिमचिम वढ्यो दाइको। तर त्यसलाई म नराम्रो रुपमा लिन्न। दाइले त्यहिँ आफ्नो भविष्य देख्नु भयो त्यहिँ लाग्नु भयो। के नै पो गलत हो र त्यो !
कान्छोले मुटु गाँठो पारेर आफ्नी मायालुको मा पठाएको कुरा पनि आइ नै सकेको छ माथी। फरक यति मात्र थियो की सरितालाई एउटा कुरा थाहा भएन। म उसको जस्तै घटनाको प्रमुख दोषी पात्र पनि थिएँ। किन किन सरितामा मैले त्यो दिन मास्टरको वुढी देखेँ। के उ शहरमा यसरी नै बसिरहेकी छे त ? भगवान उ राम्ररी नै वसिराखेको होस्। कुनै दिन मैले उसलाई पनि यस्तै हालतमा भेट्टाएँ भने ,कसरी माफ गरौँ आफूलाई? जीवनमा कहिलेकाहीँ आफूले गरेको गल्तिले खेदाई खेदाई पिरोल्छ।
म गाउँ जाने भएको थिएँ। मलाई किन किन सरिताकोवाट वाहिर निस्किए पछि साहिँली मगर्नीको सम्झना आयो ।मैले उसलाई फोन गरेर भनेँ
"म गाउँ आउँदैछु !"
उसले धेरै वेर मौन रहेर सोधी
"के लाई ?"
"विहे गर्न !"
"को सँग ?" उसले यसपाली सोध्न समय लगाइन।
"किन तिमी गर्दैनौ र म सँग ?"
यसपाली उ चुप लागि । धेरै वेर पछि सुस्तरी सोधी
"तैँले जाँड खाएको त छैनस् नि ?"
मैले अलि अलि त खाएको थिएँ तर ढाँटिदिएँ।
"छैन"
"म काठमाण्डु आउन सक्दिन तँ सँग! म गाउँ छोड्दिन !"
"कसले काठमाण्डु आइज भनेको छ र ? म पो त्यहाँ वस्छु भनेको त !"
"के गरेर वस्छस् ?"
"अष्टेले पोल्ट्री फर्म खोल्छ अरे, त्यसमै अलिकति पैसा हाल्छु ! तिम्रो पसल छँदैछ! पुग्दैन र ?"
उसले केहि भनिन । मैले हुन्छ भनेकै वुझेँ। मैले फोन राखदिएँ। कान्छोलाई डायल गरेँ अनि भनेँ
"मैले भनेको मान्छस् भने सरिता सँग विहे गर !"
उसले पनि केहि वोलेन। मलाई थाहा छ उसलाई मेरो सुझाव पचाउन समय चाहिन्छ।तर मलाई विश्वास छ अन्तिममा उसको ध्वाँसे दाइले भनेको उसले मान्नेछ।
समाप्त
